Uncategorized

Vier dagen werken, vijf betaald krijgen: werkt dat ook in Nederland?

Het Nieuw-Zeelandse bedrijf Perpetual Guardian werd begin 2018 wereldnieuws. Voor hetzelfde loon mochten werknemers vier dagen werken in plaats van vijf. Een jaar later wil het bedrijf niet meer anders. Zou een vierdaagse werkweek ook iets zijn voor Nederlandse bedrijven? Hike One in Amsterdam ziet er wel wat in.

Geregeld komen er bedrijfsdelegaties over de vloer bij Perpetual Guardian, nieuwsgierig naar de aanpak van de vermogensbeheerder. ,,Later deze week komt er een groep uit Duitsland langs’’, vertelt CEO Andrew Barnes aan de telefoon. ,,Ik denk dat we wel benaderd zijn door duizend bedrijven van over de hele wereld. Kleine bedrijven, maar ook de grote multinationals. Uit 54 landen, hebben we laatst geteld. En het worden er alleen maar meer.’’

Applaus
Het personeel van Perpetual Guardian reageerde verrast op het plan om vier dagen te gaan werken voor het salaris van vijf. ,,Ik weet nog dat mensen stil vielen van verbazing. Daarna klonk er wat applaus, en wilden ze weten wat dan het addertje onder het gras was. Die was er niet, legde ik uit. Toen dacht iedereen vooral dat ik gek was geworden.’’

De overstap naar vier werkdagen beperkte zich niet tot het terugbrengen van de werktijd alleen. ,,Om de proef te laten slagen, moesten we een manier vinden op de productie zo te verhogen dat men nog steeds de juiste resultaten kon behalen.’’ Barnes en zijn team keken hoe er effectiever gewerkt kon worden. ,,Op een werkdag doen we ook veel dingen die niet echt met werk te maken hebben: surfen op het internet en bij de koffieautomaat kletsen over de laatste aflevering van die ene serie. Leuk, maar niet echt nuttig.’’

Alle gebruikelijke activiteiten op de werkdag werden gerevalueerd. ,,Vergaderingen planden we zo kort mogelijk in.’’ Ook werd ervoor gezorgd dat werknemers zonder onderbrekingen konden werken. ,,Als jij lekker aan je werk zit en iemand stoort je, dan duurt het even voor je er weer goed in zit. We gingen daarom met vlaggetjes werken. Zet je die op je bureau neer, dan geef je aan dat je nu even niet gestoord wil worden.’’

Eerder klaar
Productie gaat boven alles. Het bedrijf betaalt werknemers voor wat ze leveren, niet voor de tijd die zij op hun bureaustoel zitten, aldus Barnes. ,,Als je eerder klaar bent, ga dan lekker naar huis. Sommige personeelsleden gaven aan dat ze dan liever toch vijf dagen werken, maar dan minder uren. Zo hadden ze na werk tijd om de kinderen van school te halen. Ook prima.’’

Het personeel krijgt alle vertrouwen om te bepalen wat voor hen werkt. Deze regeling is vooral gunstig voor werkende moeders, stelt hij. ,,Als zij normaal gesproken werk en gezin willen combineren door minder te werken, betalen ze daar een prijs voor in de vorm van minder loon. Maar waarom moet ik haar minder willen betalen? Het gaat mij erom dat het werk af is, en wie is er nou beter in het managen van haar tijd dan een werkende moeder?’’

Het experiment met de kortere werkweek werd geobserveerd door onderzoekers van de Auckland University of Technology. Werknemers die meededen aan de proef bleken minder gestrest en gaven aan hun werk en privéleven beter te kunnen combineren.

Nederland
Meerdere Nederlandse bedrijven hebben interesse getoond in de aanpak van de Nieuw-Zeelanders, kan Barnes bevestigen. Digitaal productontwerpbureau Hike One, met vestigingen in Amsterdam, Rotterdam en Eindhoven, is daar een van. ,,We kijken eigenlijk altijd uit naar nieuwe manieren om het werk te organiseren’’, zegt mede-oprichter Matthijs Collard. ,,Een van de collega’s had over de proef bij Perpetual Guardian gelezen en hun whitepaper aangevraagd en we hebben het er intern over gehad. Concrete plannen hebben we niet, we doen sowieso al veel met flexibel werken.’’

Net als Perpetual Guardian richt Hike One zich al op productie in plaats van presentie. ,,Met de huidige technologie kan je je werk altijd en overal doen. Waarom zouden we dan eisen dat je ervoor op kantoor gaat zitten?’’ Werken op afstand wordt bij het bedrijf gestimuleerd. ,,Als je net als ik een uur in de auto zit om er te komen, gaan er al twee uur verloren waarin je productief had kunnen zijn. Daarom zeggen we: heb je geen afspraken, kom dan gewoon niet naar kantoor.’’

Sterker nog, soms werkt het efficiënter als werknemers niet bij elkaar zijn, zegt Collard. ,,Telefonisch vergaderen gaat het echt veel sneller. Normaal pak je koffie, praat wat over bijzaken en gaat dan rustig pas beginnen. Maar aan de telefoon wil iedereen snel door, dus kom je gelijk tot de kern.’’

Vier-dagen-baby
Die ene dag vrij lijkt wonderen te doen, ziet Barnes. ,,Het geeft je tijd om op te laden en met je gezin bezig te zijn. Er is zelfs een vier-dagen-baby van gekomen, grappen we weleens: een van onze werknemers zag voorheen haar man, een chef-kok, bijna nooit, want hij werkte ‘s avonds en zij werkte overdag. Niet lang nadat we de kortere werkweek introduceerden, bleek ze zwanger.’’

Niet alleen het privéleven van de werknemers verbeterde. ,,De productiviteit op het werk werd zelfs hoger dan vóór het experiment. Mensen gingen gemotiveerder aan de slag en haalden meer voldoening uit hun werk.’’

De grote interesse van andere bedrijven heeft ertoe geleid dat het bedrijf een whitepaper heeft opgesteld. ,,Dat is een eerste stap om te beginnen met wat wij doen. Misschien heb je in andere bedrijven wat aanpassingen nodig, maar ik geloof echt dat dit overal zou kunnen werken. Het was niet de opzet toen we begonnen, maar wie weet: misschien kunnen we de wereld zo wel veranderen.’’

Ook in Nederland? TNO-onderzoeker Irene Houtman heeft zo haar bedenkingen. ,,Je kan niet zomaar overstappen op die vier dagen. Zoals ze daar ook zeggen is het dus eerst wel nodig om een efficiëntieslag te maken. Daar kan ook flink wat werk in gaan zitten.’’ Ook betwijfelt ze of eenzelfde opzet werkt bij ieder soort werk. ,,Bij dit bedrijf hebben werknemers al veel autonomie om hun eigen werk in te delen. Maar hoe gaat dat bijvoorbeeld in de dienstverlening? Of in beroepen waar je afhankelijk bent van de agenda van anderen? En als er een personeelstekort is zal het helemaal lastig zijn om mensen een dag vrij te geven.’’

Gifjes
Mist Collard het face-to-face contact met collega’s niet als er zoveel telefonisch vergaderd wordt? ,,Nee, niet echt. Ik denk dat het mede komt doordat we allemaal jong zijn – de gemiddelde leeftijd hier is 30,5 jaar. Deze generatie is gewend digitaal met elkaar te communiceren. Wij gebruiken Slack om met elkaar te praten. Met gifjes en emoticons kan je het toch wel persoonlijk maken. En vaak als ik zie wat iemand typt dan hoor ik het hem zeggen. Dat is voor mij dan niet heel anders dan dat iemand voor me staat.’’

Variatie in het werk is daarnaast van belang, stelt Collard. ,,Veertig uur per week precies hetzelfde werk doen wordt monotoon en is te veel. We hebben afgesproken dat we vier dagen in de week ons ‘gewone’ werk doen en een dag reserveren voor zelfontwikkeling.’’

70 Werknemers
De donderdag is hiervoor gereserveerd voor alle 70 werknemers. ,,Op die dag proberen we echt allemaal op kantoor te zijn en zijn we niet beschikbaar om langs te gaan bij klanten. Dan praten we elkaar bij over de projecten waar we mee bezig zijn en volgen daarna een training.’’

Klanten van het bedrijf moeten soms wennen aan de werkwijze van Hike One. Collard: ,,We zullen het ook zeggen als we het niet nuttig vinden om bij hen langs te komen. Dat vinden ze misschien raar, maar als je het uitlegt begrijpen ze ook wel dat we niet alleen onszelf maar ook hen tijd en moeite besparen. Wat dat betreft moeten we anderen soms ook een beetje opvoeden.’’

(bron: AD.nl)